​Chúng ta thực sự vui mừng, phấn khởi về những kết quả quan trọng mà ngành tài nguyên và môi trường (TN&MT) đã đạt được trong năm 2014. Song bên cạnh đó, nhiều thách thức mới cũng đang đặt ra trước thềm năm mới 2015 đối với toàn ngành.

​Chủ động khắc phục khó khăn, nỗ lực vượt qua thách thức với khát vọng cho một năm mới giành nhiều thắng lợi hơn nữa luôn là mong muốn và quyết tâm của tập thể cán bộ, công chức, viên chức và người lao động toàn ngành TN&MT.

Trước thềm Xuân Ất mùi 2015, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Nguyễn Minh Quang đã dành thời gian trả lời phỏng vấn Báo Tài nguyên và Môi trường về những suy nghĩ, trăn trở của ông trước lời giải các vấn đề nóng đã và đang đặt ra đối với ngành TN&MT trong năm 2015 - năm cuối thực hiện Kế hoạch 5 năm 2011-2015, đồng thời xây dựng và chuẩn bị triển khai Kế hoạch 5 năm 2016-2020.

PV: Thưa Bộ trưởng, vượt qua những khó khăn chung, năm 2014 ngành TN&MT đã có những kết quả nổi bật gì mà Bộ trưởng tâm đắc?

Bộ trưởng Nguyễn Minh Quang: Năm 2014, toàn ngành TN&MT đã chủ động, tập trung, chỉ đạo triển khai quyết liệt các nhiệm vụ, giải pháp trên cơ sở bám sát các chủ trương, đường lối của Đảng, Nghị quyết của Quốc hội, Chính phủ, chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, đặc biệt là Nghị quyết số 01/NQ-CP của Chính phủ về những giải pháp chủ yếu chỉ đạo, điều hành thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và dự toán ngân sách nhà nước năm 2014. Trên cơ sở đó, toàn ngành đã hoàn thành nhiều nhiệm vụ quan trọng trên tất cả các mặt công tác, các lĩnh vực được Chính phủ phân công; từ hoàn thiện thể chế chính sách, pháp luật đến kiện toàn hệ thống tổ chức, bộ máy và triển khai tổ chức thực hiện chính sách, pháp luật về TN&MT, thanh tra, kiểm tra trong lĩnh vực TN&MT; nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý tài nguyên, bảo vệ môi trường, chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu.

Thứ nhất, hệ thống chính sách, pháp luật về TN&MT tiếp tục được xây dựng, hoàn thiện và tổ chức triển khai có hiệu quả, qua đó tạo được hành lang pháp lý khá đồng bộ cho công tác quản lý, sử dụng tài nguyên và bảo vệ môi trường; khắc phục những tồn tại, hạn chế phát sinh trong thực tiễn, tạo thuận lợi cho các hoạt động phát triển kinh tế - xã hội, phát huy nguồn lực về tài nguyên cho phát triển kinh tế - xã hội của đất nước theo hướng bền vững. Bộ đã tập trung chỉ đạo xây dựng, trình Chính phủ trình Quốc hội thông qua Luật Bảo vệ môi trường tại Kỳ họp thứ 7, cho ý kiến về dự án Luật Tài nguyên, môi trường biển và hải đảo tại Kỳ họp thứ 8; trình ban hành và ban hành theo thẩm quyền các văn bản quy định chi tiết thi hành Luật Đất đai năm 2013 đúng tiến độ. Lần đầu tiên Luật Đất đai và các Nghị định hướng dẫn có hiệu lực song hành đi vào cuộc sống. Các đạo luật khác như Luật Khoáng sản, Luật Tài nguyên nước... cũng được tổ chức triển khai thực hiện có hiệu quả. Các quy hoạch, chiến lược, chương trình mục tiêu quốc gia đối với từng lĩnh vực cụ thể đã được xây dựng, làm cơ sở định hướng quan trọng cho công tác quản lý tài nguyên, bảo vệ môi trường ở nước ta trong giai đoạn tới.

Thứ hai, toàn ngành đã đẩy mạnh công tác thanh tra, kiểm tra trong các lĩnh vực quản lý Nhà nước của Bộ; qua đó đã phát hiện những yếu kém, hạn chế và các sai phạm; kiến nghị và xử lý kịp thời đối với những tổ chức, cá nhân có vi phạm, góp phần hỗ trợ tích cực trong công tác quản lý Nhà nước của ngành. Trong năm 2014, toàn ngành TN&MT đã tổ chức 2.645 đoàn thanh tra, kiểm tra đối với 7.841 tổ chức, cá nhân trên các lĩnh vực; xử phạt vi phạm hành chính 1.751 tổ chức, cá nhân với số tiền 141 tỷ đồng, kiến nghị truy thu nộp ngân sách Nhà nước 1,7 tỷ đồng; thu hồi 1.286 ha đất, 102 giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, 05 giấy phép hoạt động khoáng sản; đôn đốc, kiểm tra thực hiện 596 kết luận thanh tra. Đây là một trong những nỗ lực lớn của ngành TN&MT trong năm 2014, qua đó góp phần chấn chỉnh, nâng cao hiệu lực và hiệu quả công tác quản lý nhà nước của ngành.

Thứ ba, hệ thống tổ chức bộ máy của ngành TN&MT tiếp tục được hoàn thiện, kiện toàn. Công tác cải cách hành chính được thực hiện quyết liệt, hiệu quả hơn, coi đây là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của Bộ TN&MT trong năm 2014. Chấn chỉnh thực hiện nghiêm kỷ luật, kỷ cương hành chính trong toàn ngành. Tăng cường phối hợp với địa phương, tổ chức nhiều buổi giao lưu trực tuyến, đối thoại trực tiếp với địa phương, nhân dân và doanh nghiệp nhằm tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc, bất cập trong công tác quản lý tài nguyên và bảo vệ môi trường. Qua đó nắm bắt kịp thời những khó khăn, bất cập trong quá trình xây dựng và triển khai cơ chế, chính sách, pháp luật của ngành TN&MT để nghiên cứu, sửa đổi, bổ sung cho phù hợp với tình hình thực tiễn.

Thứ tư, đã tạo được sự chuyển biến rõ rệt trong công tác quản lý Nhà nước về TN&MT trên từng lĩnh vực chuyên ngành. Đôn đốc, chỉ đạo các địa phương tập trung hoàn thành việc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất; lập quy hoạch sử dụng đất đến năm 2020 và kế hoạch sử dụng đất 5 năm kỳ đầu (2011-2015) các cấp và xây dựng cơ sở dữ liệu đất đai. Hoàn thành việc xây dựng quy trình vận hành liên hồ chứa trên các lưu vực sông (gồm có 61 hồ chứa trên 11 lưu vực sông) giúp tăng cường khả năng phòng tránh lũ lụt, hạn hán cho hạ du, góp phần điều chỉnh các cơ chế chính sách vận hành liên hồ, liên quan đến các lưu vực sông. Thực hiện tốt công tác tham mưu cho Chính phủ trong xử lý những vấn đề mang tính chiến lược trong công tác quản lý tài nguyên, bảo vệ môi trường và ứng phó với biến đổi khí hậu; đề xuất chính sách, giải pháp trong giải quyết các vấn đề nhạy cảm của hợp tác với các nước thuộc lưu vực sông Mê Công. Chấn chỉnh công tác cấp phép hoạt động khoáng sản; quan tâm sát sao công tác bảo vệ môi trường, đẩy mạnh công tác thanh tra, kiểm tra, phát hiện và xử lý kịp thời nhiều vụ việc, cơ sở gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng; nâng cao chất lượng dự báo khí tượng thủy văn, cảnh báo thiên tai. Tích cực triển khai các hoạt động quản lý tổng hợp tài nguyên, môi trường biển và hải đảo; đẩy mạnh hợp tác quốc tế trong lĩnh vực quản lý tổng hợp biển và hải đảo; tập trung xây dựng cơ chế, chính sách quản lý nhà nước trong lĩnh vực viễn thám.

Để đạt được những kết quả tích cực nêu trên, ngành TN&MT luôn nhận được sự quan tâm lãnh đạo của Đảng, Nhà nước, Chính phủ, chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ; sự phối hợp chặt chẽ của các Bộ, ngành, địa phương và sự nỗ lực, sáng tạo trong chỉ đạo thực hiện các nhiệm vụ của tập thể lãnh đạo, cán bộ, công chức trong toàn ngành.

Lãnh đạo Bộ TN&MT trồng cây nhân dịp đầu xuân năm 2014 (Ảnh: Ngọc Minh)

PV: Để công tác quản lý Nhà nước về TN&MT đạt hiệu quả, công tác thanh tra, kiểm tra được Bộ triển khai quyết liệt và có những tác động tích cực trong năm 2014. Vậy trong năm 2015, công tác này sẽ được Bộ triển khai thực hiện như thế nào, thưa Bộ trưởng?

Bộ trưởng Nguyễn Minh Quang: Như tôi đã đề cập ở phần trên, trong năm 2014, hoạt động thanh tra, kiểm tra trong toàn ngành đã được chỉ đạo triển khai quyết liệt, có trọng tâm, trọng điểm và đạt được hiệu quả cao. Qua công tác thanh tra, kiểm tra đã kịp thời phát hiện những yếu kém, hạn chế và các sai phạm để xử lý kịp thời, nghiêm minh đối với những tổ chức, cá nhân có vi phạm. Các vụ việc khiếu kiện về đất đai phức tạp, kéo dài cũng đã được Bộ tích cực phối hợp với các địa phương để tập trung giải quyết dứt điểm.

Trong năm 2015, Bộ vẫn tiếp tục xác định nhiệm vụ trọng tâm là “Đẩy mạnh thực thi pháp luật, tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra trong toàn ngành TN&MT”. Cùng với việc đổi mới trong công tác thanh tra, kiểm tra, nâng cao hiệu quả công tác tiếp công dân và giải quyết khiếu nại tố cáo, ngành TN&MT sẽ tập trung thanh tra, kiểm tra công tác thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ giải phóng mặt bằng; giao đất, cho thuê đất; cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất; việc thực hiện nghĩa vụ tài chính; hoạt động của các cơ sở gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng; việc chấp hành các quy định của pháp luật về bảo tồn và phát triển bền vững đa dạng sinh học đối với các cơ sở bảo tồn, vườn quốc gia, khu bảo tồn thiên nhiên; xử lý ô nhiễm môi trường lưu vực sông; tình hình quản lý Nhà nước về khoáng sản; việc thực hiện quy trình vận hành liên hồ chứa trên các lưu vực sông; các quy định của pháp luật về giao, sử dụng các khu vực biển;... Xử lý nghiêm các vi phạm pháp luật về TN&MT, bảo đảm các điều kiện thực thi đối với công tác này. Các địa phương căn cứ nhiệm vụ thanh tra, kiểm tra năm 2015 của Bộ để cụ thể hóa trong quá trình xây dựng kế hoạch thanh tra, kiểm tra của địa phương mình về lĩnh vực TN&MT. Nếu làm tốt hơn nữa công tác thanh tra, kiểm tra, tôi tin rằng, hoạt động quản lý Nhà nước về TN&MT sẽ có nhiều chuyển biến tích cực hơn. Chúng ta đã ban hành nhiều luật, nghị định, thông tư mới, để chủ trương chính sách, pháp luật về quản lý TN&MT đi vào cuộc sống, công tác kiểm tra, thanh tra giúp các cơ quan quản lý thấy rõ mặt mạnh, yếu để từ đó có các biện pháp tháo gỡ, giải quyết kịp thời.

 PV: Vậy trong năm 2015, Bộ sẽ có những bước đi cụ thể nào về việc xây dựng cơ chế, chính sách, tham mưu nhằm phát triển ngành TN&MT, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý Nhà nước về TN&MT, thưa Bộ trưởng?

Bộ trưởng Nguyễn Minh Quang: Năm 2015 là năm cuối thực hiện Kế hoạch 5 năm 2011 - 2015 của ngành TN&MT, đồng thời xây dựng và chuẩn bị triển khai Kế hoạch 5 năm 2016-2020, Kế hoạch đầu tư công trung hạn 2016-2020 của ngành TN&MT. Theo đó, mục tiêu tổng quát của năm 2015 là đẩy nhanh phát triển nền kinh tế đi đôi với việc giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô; triển khai thực hiện mạnh mẽ tái cơ cấu nền kinh tế và đổi mới mô hình tăng trưởng; bảo đảm an sinh xã hội và nâng cao đời sống nhân dân; mở rộng, nâng cao hiệu quả các hoạt động đối ngoại và hội nhập quốc tế; đẩy mạnh phòng, chống tham nhũng, lãng phí; phối hợp chặt chẽ với các địa phương giải quyết, tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc trong lĩnh vực quản lý nhà nước về TN&MT; phấn đấu hoàn kế hoạch 5 năm 2011 - 2015 của ngành, bảo đảm chất lượng, hiệu quả sử dụng nguồn lực, đúng thời gian, tạo đà cho việc thực hiện thắng lợi các mục tiêu của Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2016 - 2020.

Với định hướng đó, trong năm 2015 ,toàn ngành tập trung xây dựng và hoàn thiện hệ thống chính sách, pháp luật, chiến lược, quy hoạch về quản lý TN&MT. Khẩn trương ban hành các văn bản hướng dẫn và triển khai các Luật, Nghị quyết, Kết luận đã được Đảng, Quốc hội, Chính phủ ban hành; tập trung hoàn thiện để trình Quốc hội thông qua Luật Tài nguyên, môi trường biển và hải đảo tại kỳ họp thứ 9 năm 2015, hoàn thiện dự án Luật Khí tượng thủy văn và các văn bản hướng dẫn thi hành Luật để trình Quốc hội cho ý kiến; tập trung xây dựng các văn bản hướng dẫn thực hiện Luật Bảo vệ môi trường. Tổ chức tốt công tác tuyên truyền, giáo dục và phổ biến pháp luật về các lĩnh vực TN&MT.

Triển khai thực hiện hiệu quả Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết số 24/NQ-TW ngày 03/6/2013 của Ban chấp hành Trung ương về chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu, tăng cường quản lý tài nguyên và bảo vệ môi trường; Nghị quyết số 19-NQ/TW ngày 31/10/2012 của Ban chấp hành Trung ương về tiếp tục đổi mới chính sách, pháp luật về đất đai trong thời kỳ đẩy mạnh toàn diện công cuộc đổi mới, tạo nền tảng để đến năm 2020, nước ta cơ bản trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại; Nghị quyết của Chính phủ về một số vấn đề cấp bách trong lĩnh vực bảo vệ môi trường; Nghị quyết của Chính phủ về những giải pháp chủ yếu chỉ đạo điều hành thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và dự toán ngân sách nhà nước năm 2015. Hoàn thành việc xây dựng Kế hoạch 5 năm 2016 - 2020, Kế hoạch đầu tư công trung hạn 2016 - 2020 của ngành TN&MT; các Chương trình khoa học và công nghệ cấp quốc gia và cấp Bộ giai đoạn 2016 - 2020. Rà soát, điều chỉnh các chiến lược phát triển, chương trình, quy hoạch, kế hoạch, đề án... thuộc lĩnh vực TN&MT phù hợp với kế hoạch 5 năm 2016 - 2020 và tổ chức thực hiện đảm bảo hiệu quả.

Bên cạnh đó, toàn ngành sẽ tiếp tục đẩy mạnh cải cách hành chính; rà soát và đơn giản hóa các thủ tục hành chính liên quan đến tổ chức và cá nhân. Thực hiện cơ chế một cửa quốc gia tại các cảng biển quốc tế, từ tháng 6 năm 2015 kết nối chính thức hệ thống công nghệ thông tin của Bộ với Cổng thông tin một cửa quốc gia (NSW). Kiện toàn tổ chức bộ máy và nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý ngành TN&MT; tập trung hoàn thiện hệ thống Văn phòng Đăng ký đất đai một cấp và Tổ chức Phát triển quỹ đất tại các địa phương; các tổ chức, bộ phận chuyên môn định giá đất, môi trường, địa chất khoáng sản, tài nguyên nước, biển và hải đảo ở các địa phương. Triển khai hiệu quả ứng dụng công nghệ thông tin trong toàn ngành, đẩy nhanh lộ trình cung cấp dịch vụ công trực tuyến đối với các lĩnh vực quản lý của ngành.

Tiếp tục nâng cao chất lượng đào tạo chuyên môn nghiệp vụ, quản lý trong ngành; triển khai thực hiện hiệu quả Quy hoạch phát triển nhân lực ngành TN&MT giai đoạn đến năm 2020. Xây dựng kế hoạch, thực hiện công tác luân chuyển, bố trí cán bộ lãnh đạo, quản lý; Quy hoạch mạng lưới các cơ sở đào tạo về các chuyên ngành trong lĩnh vực TN&MT; Chiến lược phát triển các Trường trực thuộc Bộ đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2035; có cơ chế chính sách khuyến khích, thu hút học sinh, sinh viên học các ngành về TN&MT. Tiếp tục chấn chỉnh, tạo sự chuyển biến mạnh mẽ về kỷ luật, kỷ cương hành chính trong thực thi công vụ, nâng cao một bước ý thức trách nhiệm phục vụ nhân dân của đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức, người lao động nhất là đội ngũ lãnh đạo, quản lý thuộc ngành TN&MT. Thực hiện nghiêm kỷ luật tài chính, ngân sách, tăng cường kiểm tra, giám sát việc sử dụng ngân sách nhà nước. Thực hiện đồng bộ các giải pháp phòng, chống tham nhũng, lãng phí tập trung vào các lĩnh vực quản lý đất đai, tài nguyên khoáng sản,...

Tăng cường và chủ động hợp tác quốc tế và hội nhập kinh tế quốc tế; vận động các chương trình, dự án có nguồn vốn nước ngoài nhằm hỗ trợ tích cực cho hoạt động ứng phó với biến đổi khí hậu; quản lý tổng hợp và sử dụng hiệu quả tài nguyên và bảo vệ môi trường; phòng ngừa và xử lý ô nhiễm; nâng cao năng lực và thể chế quản lý nhà nước về TN&MT,...; khuyến khích đầu tư trong nước và nước ngoài trong các lĩnh vực TN&MT. Tăng cường mở rộng và triển khai có hiệu quả hợp tác quốc tế; nghiên cứu, xây dựng chiến lược hợp tác ưu tiên với các đối tác song phương, tập trung thúc đẩy các hợp tác trong khuôn khổ các thỏa thuận quốc tế đã ký kết. Thực hiện hiệu quả Nghị quyết của Bộ Chính trị về hội nhập quốc tế, nâng cao vị thế, vai trò của Việt Nam tại các diễn đàn quốc tế về ứng phó với biến đổi khí hậu.

PV: Thưa Bộ trưởng, khó khăn thách thức và cơ hội đặt ra với ngành TN&MT trong năm 2015 là rất lớn. Vậy chúng ta phải làm gì để khẳng định vai trò then chốt của ngành trong sự phát triển bền vững của nền kinh tế đất nước?

Bộ trưởng Nguyễn Minh Quang: Mục tiêu tổng quát phấn đấu đến năm 2020, ngành TN&MT phát triển theo hướng hiện đại, thực sự có những đóng góp quan trọng để đất nước phát triển bền vững trên cơ sở hoàn thiện thể chế, phát triển nguồn nhân lực, ứng dụng công nghệ hiện đại, xây dựng hạ tầng thông tin kỹ thuật về TN&MT đầy đủ, đồng bộ; dự báo, cảnh báo thời tiết, thiên tai kịp thời, độ chính xác cao; phát huy tốt nhất nguồn lực tài nguyên đất, nước, khoáng sản, các giá trị của môi trường và bảo đảm các nguồn lực này được khai thác, sử dụng hiệu quả và bền vững; gìn giữ chất lượng môi trường, bảo tồn thiên nhiên và đa dạng sinh học; ứng phó hiệu quả với biến đổi khí hậu, hướng tới mục tiêu xây dựng một nước công nghiệp theo hướng hiện đại và bền vững.

Theo đó, chúng ta phải xác định rõ: Tài nguyên và các giá trị của môi trường là cơ sở thiết yếu, điều kiện, nguồn nội lực quan trọng và là cơ hội để các thế hệ hôm nay và mai sau tồn tại, phát triển; Con người là trung tâm, là động lực và là nhân tố quyết định của chiến lược phát triển ngành TN&MT. Chú trọng xây dựng đội ngũ cán bộ ngành TN&MT vừa có chuyên môn, nghiệp vụ cao vừa có tinh thần và thái độ phục vụ tốt. Định hướng phát triển ngành TN&MT là bộ phận cấu thành không tách rời của Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội, là một trong ba trụ cột của Chiến lược phát triển bền vững đất nước. Ngành TN&MT đang sử dụng nhiều nguồn lực, thực hiện các nhóm nhiệm vụ chủ yếu trên các lĩnh vực đất đai, địa chất khoáng sản, tài nguyên nước, môi trường, khí tượng thủy văn và biến đổi khí hậu, biển và hải đảo. Liên kết các nguồn lực, kết hợp việc thực hiện nhiệm vụ sẽ tạo nên sức mạnh tổng hợp thúc đẩy ngành TN&MT phát triển.

Trong khi nguồn lực hạn chế, việc lựa chọn nhiệm vụ trọng tâm, khu vực trọng điểm để tập trung nguồn lực đầu tư sẽ có cơ hội tạo nên các đột phá phát triển. Kinh nghiệm thực tiễn thành công của giai đoạn trước cần tiếp tục phát huy, đẩy mạnh trong giai đoạn tới với việc xác định những nhiệm vụ trọng tâm mới, khu vực trọng điểm mới để tập trung nguồn lực tạo nên đột phá phát triển.

PV: Nhân dịp năm mới Ất Mùi 2015, qua Báo TN&MT, Bộ trưởng có điều gì nhắn gửi tới đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức ngành TN&MT?

Bộ trưởng Nguyễn Minh Quang: Bước sang năm mới 2015, tôi mong muốn các cán bộ, công chức, viên chức và người lao động trong ngành tiếp tục phát huy truyền thống đoàn kết, không ngừng đổi mới, sáng tạo, nỗ lực vượt qua khó khăn phấn đấu hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ ngay từ những ngày đầu, tháng đầu của năm. Thay mặt lãnh đạo Bộ TN&MT, tôi gửi lời chúc tốt đẹp nhất đến tất cả cán bộ, công chức, viên chức, người lao động trong toàn ngành; chúc một năm mới sức khỏe, thành đạt và an khang!

PV: Trân trọng cảm ơn Bộ trưởng!